Balhoofdpijn

[ruudk]

Hallo,
Ik heb weer eens wat. Ik ben begonnen aan het opknappen van mijn meest recent bemachtigde AV3, deze heeft overigens framenummer 9977 en stamt van januari 1951. Hierover schrijf ik later nog wel wat meer onder "Mijn Mobylette". Nu eerst even het euvel...

Al bij de aankoop bemerkte ik speling op het balhoofd. Ach, dacht ik, de balhoofdconus en contramoer zullen wel wat losjes zitten.
Deze week besloot ik om het balhoofd eerst maar eens te inspecteren, te reinigen en van nieuw vet te voorzien.
Toen zag ik echter, dat de schroefdraad van het balhoofd, althans ik ga ervanuit dat de pijp die vanuit de voorvork omhoog loopt het balhoofd is, ernstig versleten is. Ik heb wat foto's gemaakt om het te verduidelijken.

Voorvork geheel.jpg

Balhoofd versleten schroefdraad.jpg

Balhoofd onderkant.jpg

De schroefdraad is volgens mijn twee meetinstrumenten (schuifmaat met enkel metrische schaal en schroefdraadmeter voor zowel metrisch als Whitworth draad): buitendiameter 25 mm en spoed 26 G. Omdat ik een Engelse spoed mat, zal de draad buitendiameter wel 1 inch (25,4 mm) zijn in plaats van 25 mm. Het lijkt me tenminste logisch dat als de spoed engels is, dat de diameter ook engels moet zijn. De 26 G betekent 26 turns per inch, dus omgerekend naar metrische eenheden 26/25,4=1,02 turns per mm, ofwel 0,98 mm per turn. In een metrische schaal dus een spoed van net iets minder dan 1 mm; de metrische draadmeter van 1 mm paste inderdaad net niet.

Maar goed, ik zat te denken, wat nu? De draad valt volgens mij niet te repareren. Wat weggesleten is, krijg je niet meer terug. Of kan draad repareren toch nog wel? Ik vrees dat ik anders op zoek moet naar een pijpje met daarop goede 1 inch x 26 G draad. En dan moet ik waarschijnlijk de balhoofd-buis met de versleten draad vrij dicht bij de voorvork afzagen want aan de bovenkant moet het stuur er nog in kunnen zakken tot op geruime diepte. En dan lassen met bijvoorbeeld een bezemsteel aan de binnenkant om ervoor te zorgen dat het pijpje er goed recht opgelast wordt. Als ik de balhoofd-buis te hoog afzaag, komt de las ook hoog en dan past het stuur er waarschijnlijk niet meer in vanwege lasbobbels aan de binnenkant.

Ook de conus heeft volgens mij redelijk versleten schroefdraad; hij is ook zeer ruim op het stuk van de pijp waar de draad van de pijp nog goed is. De conus is het meest rechtse elementje op onderstaande foto. Geen idee of die nog in goede kwaliteit te vinden zijn.

Balhoofd set bovenkant 2.jpg

Hebben jullie adviezen over hoe ik dit probleem het beste kan aanpakken?

Bij voorbaat dank en groet,
Rudolf

[loe]

Hopelijk heeft er nog iemand een sloper staan voor onderdelen,
Anders kun je de buis doorzagen, net iets boven de voorvork, en er dan een buis van dezelfde maat tussen lassen, de hoogte is afhankelijk van de hoogte die je moet verwijderen om op het goede draad uit te komen.want zo te zien heb je genoeg draad op de buis,
Die konus zou ik daarna gewoon met vloeibaar metaal vast zetten.
Je kunt eigenlijk de buis afzagen onder het slechte draad, en dat stukje onder bij de voorvork er weer op lassen,.

[Lolle]

Het minste werk is een voorvork zoeken en vinden die overeen komt met deze. Anders het bovenste stukje waar de draad beschadigd is er af. Kijken hoever het stuur er in moet en op die hoogte de zaag er in. Vervolgens een stukje dikwandige buis van minimaal de diameter van de balhoofdbuis en een lengte van het afgezaagde stuk plus ca 6 cm. De buis afdraaien tot op de diameter van de balhuisbuis. Aan beidekanten het stuk ca 3 cm verjongen zodat het stijf in de andere stukken past. Vervolgen lassen met Tig zodat de diameter ook op de plekken van de las niet groter wordt. Door de passtukken blijft de balhoofdbuis ook recht en in lijn.

[australman]

Hoi Rudolf,

Born to brom verkoopt een losse 'stuurstang ' voor 7 euro.Op die manier hoeft er geen donorvork gesloopt te worden.
Ik wil de boel wel aan elkaar lassen.
Als het mogelijk is om de oude cups te gebruiken,zou dat mijn voorkeur hebben,i.v.m. de originaliteit.

Hans

2785-stuurstang-mobylette-av85-88.jpg

[Lolle]

En dan maar hopen dat de binnen en buitendiameter het zelfde zijn. Ook de schroefdraad is nog maar afwachten. Er zitten nog wel eens verrassingen aan bij Kaptein.

[ruudk]

Allereerst hartelijk dank jullie drie, voor de adviezen en overwegingen! Ik reageer vanavond even uitgebreider, maar kan alvast zeggen dat mijn voorkeur ook is het behouden van de voorvork en zelfs de cup, mits de schroefdraad van de cup op de nieuwe pijp natuurlijk voldoende goed is.
Ik lees alles vanavond nog even weer rustig door en kom er weer op terug.
Groetjes,
Rudolf

[ruudk]

Zo, daar ben ik weer.

Ik heb de stuurbuis van B2B sowieso alvast besteld, Hans. Als die binnen is, zal ik thuis even kijken of buiten- en binnendiameter overeenkomen. 1 inch lijkt sowieso wel een standaard buitenmaat te zijn voor een balhoofdbuis. Mocht hij niet passen, dan kan ik het onderste deel van het oude schroefdraad nog gebruiken, zoals Loe zegt, het is lang genoeg.
Misschien is het hoe dan ook een goed idee om er, zoals Lolle aangeeft, een pijpje met twee verjongde uiteinden tussen te zetten, voor de stevigheid en voor het fixeren in de juiste richting. Mits daar voldoende ruimte voor is, dat ga ik nog even nameten.
Alleen dan vraag ik me af: hoe verjong ik een buis, daar heb je toch speciale apparatuur voor nodig? Dat moet een bedrijf dan uitvoeren, neem ik aan?
Hans, ik heb alleen (beperkte) ervaring met elektrode lassen en niet met TIG, dus ik neem jouw aanbod terstond aan!
Ik verzamel de komende tijd de materialen en doe de voorbereiding (alles op juiste maat afzagen en, indien mogelijk, verjongen van pijpje).

Groeten en wederom dank,
Rudolf

[mobydilz]

Hou wel rekening met het stuur dat er nog in moet passen.
Bovenin moet je wel 10 cm vrij houden op de correcte diameter.
succes met de lastige klus. gr jed

[australman]

Hoi Rudolf,

Voor mij hoef je niets voor te bereiden.Als ik de vork heb en de stuurbuis,komt het voor elkaar.Ik moet alleen weten
tot hoever het stuur er in gaat,zodat ik goed kan doorlassen,zonder dat de las later in de weg zit.

Hans

[ruudk]

Dat is alweer een pracht aanbod, Hans. Ik zal de ovenschaal alvast weer invetten voor een tegenprestatie.

Ik probeer tot die tijd nog wel even om een "Lolle-tussenstukje" te maken, dus ter dikte (25 mm) en lengte van het af te zagen stuk met slechte draad (zojuist gemeten 21 mm) plus aan weerszijden een kort stukje dun (diameter 21 mm=gelijk aan binnendiameter balhoofdbuis) welke in de opnieuw te lassen balhoofdbuisdelen passen ter versteviging en uitlijning. Het moet dan waarschijnlijk wel precies dezelfde metaalsoort zijn als de balhoofdbuis, omdat je anders door de lashitte verschillende uitzettingen krijgt met daardoor mogelijk veel spanning en misschien zelfs scheuren tot gevolg?? Of zal dat wel meevallen?

Ik ben het namelijk met Lolle eens, dat zo'n tussenstukje met verjongingen een handig hulpmiddeltje plus een extra versteviging is. Verjongen kan waarschijnlijk ook gewoon afdraaien zijn, als er maar genoeg buisdikte overblijft. En Mobydilz, het moet inderdaad zover mogelijk onderin het balhoofd gebeuren, want bij een normale stuurhoogte zit het stuur er al heel diep in, er is dan nog maar 45 mm lege ruimte onderin de balhoofdbuis, hierbij houd ik ook rekening met het conusje dat de stuurstang vastklemt, die moet ook nog ruimte hebben om los te komen als het stuur ooit later weer eens los moet.

Ik probeer over een paar weken wel even een afspraak met je te maken, Hans, en dan kom ik met stuur en voorvork en met het hulpstukje in mijn broekzak. Als je hem niet kunt gebruiken, laat ik hem daar inzitten. Waarschijnlijk is het handig als ik alles even van de voorvork afhaal?

Ik heb alles trouwens nog weer even rustig nagemeten, want ik vond het wat vreemd dat mijn schuifmaat echt precies 25,0 mm balhoofdbuisdikte aangaf en geen 1 inch =25,4 mm. De dikte is inderdaad toch echt 25,0 mm. En de spoed is toch 1,0 mm en niet 26 G (0,98 mm) zoals ik eerder schreef. Ik heb het nu bij goede belichting gemeten en met de leesbril op (ja, MobyDilz, ik heb er nu ook eentje ). Zoals ik in een eerder bericht opmerkte, viel mij op dat de balhoofdmoer (met daaraan vast dus de cup, meest rechtse element op laatste foto in eerste bericht) erg losjes om de schroefdraad zit, zelfs ook bij het goede gedeelte van de schroefdraad. Nu vermoed ik dan ook dat het balhoofdstel (dus ook de balhoofdmoer) wel engelse afmetingen heeft, dus 1 inch en spoed 26 G. Als je niet teveel windingen hebt, past dat immers wel op M25 x 1,0 mm draad. Misschien zit er daarom ook zo'n vreemde borgmoer boven (meest linkse element op foto): deze heeft aan de onderkant een conische buitenkant en heeft zaaginsneden. Daaronder plaatste Kaptein een kort stukje buis met een conische binnenkant (tweede element van links op foto). Als je de borgmoer dus vastdraait, drukt de draad van de borgmoer steeds verder naar binnen, dus harder tegen de draad van het balhoofd. Het lijkt er dus op dat op deze manier de speling tussen de engelse contramoer (25,4 mm buitendiameter) en de nederlandse balhoofddraad (25,0 mm buitendiameter) wordt weggewerkt. Samengevat denk ik dat Kaptein het balhoofdstel met standaard engelse maten inkocht en dat de voorvork met balhoofdbuis door Kaptein zelf werd gemaakt met nederlandse schroefdraadmaten en dat ze op deze manier met elkaar verenigd zijn. Maar ja, het blijft speculeren...

Groet,
Rudolf

[Lolle]

Verjongen wat ik bedoel is idd een stukje afdraaien. Als je beschikt over een draaibank kun je eventueel de las als die te dik wordt nog afdraaien. Moet de las wel door en door zijn. Als hij er alleen op ligt heb je weer 2 stukken. Kromtrekken is altijd een risico. Eerst rondom een aantal hecht lassen en vervolgens in min of meer korte stukjes verspringend lassen.

Of kaptein deze combinatie heeft bedacht of een fietsenmaker die de juiste spullen niet had weet ik niet. Jij hebt nog een aantal exemplaren dus je kunt zelf het beste beoordelen bij de verschillende fietsjes wat er zoal toegepast is en of er afwijkende onderdelen zijn gebruikt. Er kan in dik 70 jaar veel gebeuren.

[brommerskieken]

En als het niet lukt om het te repareren
Ga er wel van uit dat het jullie lukt
Heb hier ook nog wel wat aan de zolder hangen
Kan er nu niet direct bij om te meten maar dat kan altijd nog

Gr Harold

[australman]

Hoi,

Als ik twee stukken buis van dezelfde buitendiameter aan elkaar moet lassen,leg ik de beide delen in een stuk hoekijzer,
Op die manier blijven ze goed in lijn.
Na het lassen eventueel nog richten.

Hans

[brommerskieken]

Ja dat weet ik hoe het moet
En niet te snel laten afkoelen na het lassen
Kijken div personen raar van op dat ik het in dekens inpakte
Het wordt er alleen maar sterker door
Maar dat hoeft ik je ook niet te vertellen
Gelukkig is er op het forum veel kennis van zaken

Gr Harold

[australman]

Had je al andere balhoofd moeren geprobeerd,vroeg ik me af?Op de foto ziet de beschadigde schroefdraad er nog niet eens heel beroerd uit.
Ik zit eigenlijk de hele tijd al na te denken,hoe deze schade ontstaan kan zijn.

Hans

[PantinNL]

Ik heb ook veel balhoofdpijpen gezien met beschadigingen en soms een groef in de omtrek.
Misschien gebeurt dat als er te veel speling zit op het balhoofd.
Ik controleer tweemaal per jaar de balhoofdspeling en moet dit weleens bijstellen.
Speling op het balhoofd merk je als het stuurgedrag van vork en voorwiel niet meer stabiel is. Vooral slechte wegen merk je dat direct.
@Ruud Mocht je nog bepaalde ringen zoeken ik heb hier nog een heleboel sloopringen en ringen uit partijen liggen.

[Marco]

Heb laatst dit flesje gekocht

Is gripverbeteraar voor beschadigd schroefdraad

[ruudk]

Hoi,

Dat spul is nieuw voor mij, Marco. Bij mij zit de balhoofdmoer juist te los, hij valt ongeveer 0,5 cm recht naar beneden bij het stuk slechte schroefdraad, daar kan deze gripverbeteraar waarschijnlijk niet bij helpen, maar wellicht voor andere situaties een handige tip!

Henk, ik heb in 1 onderdeel interesse, namelijk de balhoofdmoer zelf, deze vormt dus 1 geheel met de bovenste cup. Die van mij is namelijk erg ruim, ook ter plaatse van het goede stuk schroefdraad op de buis. Ik had eerder de indruk dat mijn balhoofdmoer 1 inch + 26 TPI draad heeft, maar het kan natuurlijk ook gewoon zijn dat de draad van mijn balhoofdmoer zelf eveneens versleten is. De draad van mijn contramoer is beter (strakker passend). Daarom zou ik erg blij zijn met een balhoofdmoer die wel mooi strak over de buis draait. Mocht je onderstaande balhoofdmoer/cup met prima schroefdraad hebben en willen verkopen, dan houd ik mij aanbevolen. Voor zover ik op mijn andere AV3-tjes zie (uit de jaren 1950 en 1951) hebben ze allemaal dezelfde balhoofdmoer.

Balhoofdmoer_HvK.jpg

Inderdaad, Hans, ik zal eerst nog eens een andere balhoofdmoer proberen. Mocht Henk er geen beschikbaar hebben, dan wissel ik wel even eentje van een andere AV3. Ik heb trouwens de voorvork al vrij gemaakt (dus alles erafgehaald). Ik bezin mij nu nog even op een eventueel opvulstukje, heb al wel een stalen asbusje van 25mm buitendiameter en 16mm binnendiameter besteld. Ik ga ervan uit dat de voorvork van staal is, maar dat weet ik eigenlijk niet eens 100% zeker. En als we het opvulstukje gaan gebruiken, moet het wel van hetzelfde materiaal zijn als de voorvork zodat er geen grote uitzettingsverschillen optreden bij lashitte. Als ik het buisje komende week vast op lengte zaag (totaal 45 mm) en aan beide uiteinden over 12 mm afdraai tot 21 mm diameter, dan heb ik een opvulbuisje ter compensatie van 21 mm lengte, die aan beide kanten 12 mm insteekt. Deze 2 x 12 mm insteek is wat mij betreft echt het maximaal haalbare omdat ik het stuur er dusdanig diep wil laten kunnen inkomen.

Hoe de schade ontstaan is, Hans, weet ik ook nog niet. Ik zie wel, dat de contramoer erg ruw is bediend, er zitten aanzienlijke beschadigingen op van bijvoorbeeld een te ruim zittende Bahco-sleutel. Ook zou het kunnen zijn dat de borgring is gaan draaien over de schroefdraad. Dit is zeg maar een ring met een lip aan de binnenkant, die in een gleuf in het schroefdraad moet blijven. Misschien komen we er terzijnertijd samen wel achter.

Groet,
Rudolf

[Marco]

Kun je er niet gewoon een extra moer opdraaien?

[Lolle]

Ik vraag mij af of je wel de juiste balhoofd moer hebt. Er is best nog wel wat draad te zien. Zit de moer op het andere deel wel strak passend?

[JanmobyEvert]

Ik vraag mij af of je wel de juiste balhoofd moer hebt. Er is best nog wel wat draad te zien. Zit de moer op het andere deel wel strak passend?

Ik ook.

[ruudk]

Geen gek idee, Lolle en Jan Evert, het zou best een 1 inch draad kunnen zijn ipv 25 mm, hij is in elk geval te wijd. Ook op het goede deel vd draad, Lolle. De balhoofdmoer lijkt qua uiterlijk echter wel precies op de balhoofdmoeren van mijn andere AV3 tjes. Ik zal de passing toch met een andere moeten vergelijken.

Marco, de contramoer bedekt het hele stuk draad, deze moer is bijna 2 cm hoog, er is geen plek voor nog een moer. Ik begrijp ook niet precies hoe een tweede (contra) moer zou kunnen helpen. De balhoofdmoer zelf moet vastgezet kunnen worden en dat lukt nu niet. Ik moet waarschijnlijk op zoek naar een beter passende balhoofdmoer.

Groet,
Rudolf

[ruudk]

Hoi,
Vandaag is het AV85 balhoofdpijpje van B2B bezorgd, en het heeft gelukkig de goede afmetingen.
Vreemd genoeg zit mijn AV3 balhoofdmoer strakker om dit nieuwe pijpje. De contramoer krijg ik er zelfs nog niet eens goed op, die moet ik waarschijnlijk echt brandschoon maken en voorzichtig iets uitbuigen (er zitten drie zaagsneden in deze moer, dus hoe vreemd het ook klinkt, uitbuigen is mogelijk). Het lijkt er dus op dat de schroefdraad van de oude AV3 pijp gewoon versleten is. Gek dat die schroefdraad dan over de hele lengte versleten is, ook verder naar beneden waar nooit een moer komt. Dit had ik niet verwacht. Het verschil is op het oog ook niet te zien en niet op mijn schuifmaat te meten. Nu heb ik ook een zeer oude, roestige schuifmaat dus daar kan het ook aan liggen.
Het is dan misschien een oplossing om "gewoon" het hele schroefdraad gedeelte af te zagen en daar een pijp voor in de plaats te lassen en daar M25x1,0mm draad op te tappen, al weet ik niet of het eenvoudig is om dit in hard staal voor mekaar te krijgen. Of, zoals Hans opperde als experiment om de versleten draad te verzinken om zo weer wat dikte te winnen. Ik ga in elk geval binnenkort naar Hans (Australman), dan komen we samen wel tot een oplossing. Voor nu heel erg bedankt voor jullie hulp!
Groet,
Rudolf

[Lolle]

Probeer het eens met een moer van 1 van de anderen. Soms is het bijna niet meetbaar vooral als het verschil in de spoed zit. Dan kun je misschien beter een balhoofd setje scoren bij brommerskieken.

[brommerskieken]

Dan zal ik alvast gaan zoeken

Gr Harold